تجارت جهانی/ فاطمه ایزانلو: تحولات در منطقه هر روز وارد فاز جدیدی می شود و آنقدر اتفاقات به سرعت پیش می رود که گاهی مواقع، مخاطبان از آخرین اتفاقات، عقب می ماند. تجارت جهانی برای بررسی آخرین رویدادها در منطقه قفقاز و اوراسیا، با افشار سلیمانی، سفیر پیشین ایران در آذربایجان، گفتگویی انجام داده که در ادامه می‌خوانید:
آیا منطقه اقتصادی اوراسیا می‌تواند رقیبی جدی برای اتحادیه اروپا و حوزه یورو باشد؟
هرگز ؛ به هرحال از نظر سیاسی و اقتصادی،منطقه ای،اعضا که در اینجا و و آنجا هستند از نظر سابقه و دیرینه و پیشینه با هم متفاوت هستند.همه این هارا که در نظر بگیریم و شرایط موجودی که روسیه به عنوان یک کشوری که در رأس این اتحادیه قراردارد مخصوصا بحث تحریم هاکه روز به روز زیاد میشود ، کفه ترازو را به نفع یورو، سنگین می کند. کاهش ارزش پول روسیه بعنوان قدرتمندترین واحد پول در اوراسیا، موقعیت اوراسیا را تضعیف می کند. بحث تحریم ها بحث حمل و نقل ،تجارت، انرژی دچار مشکل شده است. همه این ها در شرایط موجود و حتی در شرایط عادی هم اقتصاد اوراسیا نمی تواند به گرد پای یورو برساند. مگر اوراسیا عضوی دارد که بتواند با کشورهایی چون فرانسه و آلمان، رقابت کند.
تشکیل مناطق آزاد تجاری مشترک بین ایران و اوراسیا چه پیامدهای مثبتی برای کشور ما دارد؟
درایران مناطق آزاد اصولا خیلی موفق نبوده اندچون آنها بجای ارزآوری باعث خروج ارز از کشور می شوند. اولا، اگر کشور بتواند صادرات را افزایش بدهد و دوما وارداتش را کاهش بدهد ، شاید بشود به آینده مناطق آزاد، امیدوار بود. در اینجا کسی برنده است که تعدادکالاهایی صادراتی اش بیشتر از واردتش باشد . وقتی شما تعرفه را صفر کنید و از عوارض گمرکی ، چشم پوشی کنید، زمانی موفق می شوید که صادرات کالای شما ب از وارداتش یشتر باشداما متاسفانه ایران صادراتش همیشه بیشتر از وارداتش است. منظور صادرات غیرنفتی است. الان ترکیه صادراتش حدودا ۲۵۰میلیارد دلار در سال است .در مقایسه با صادرات غیر نفتی ما حداقل ۵برابر بیشتر است؛ صادرات ما شاید به حدود ۵۰ میلیارد دلار برسد!
تغییر در مرزهای ارمنستان و آذربایجان، نظم و آرامش منطقه را برهم خواهد زد؟
فعلا به مرحله تغییر در مرز ها نرسیدیم. بحران آذربایجان و ارمنستان فعلا در حدی است که نه تعهد صلح امضا شده و نه آن توافق نوامبریه2020و صفحاتی که در سال 2021ژانوبه و نوامبر توسعه پیدا کردچار مشکل شده است. الان در بخش کریدور لاچین مشکلاتی هست که آنجا طرف ارمنی تعهداتش را به اصطلاح باید عملی کند . بحث کریدور زنگزور فعلا با کش و قوس مواجه است اما اگر این چشم انداز به نتیجه برسد با این وضعیت خیلی طول خواهد کشید. ولی به نظر بنده نهایتا همانطور که 25الی30سال مناقشه قره باغ طول کشید، شاید بحث کریدور زنگزور حالا حالاها، طول بکشد. ظاهرا برنامه‌ریزی افتتاح کریدور زنگزور برای سال 2024است. ارمنستان هم که به ایران گفته است که من راضی نیستم که مشخص نیست که دست آخر، راضی بشود یا نه که این هم یک مطلب دیگر است!
به نظر شما، هدف از تاسیس دالان زنگزور توسط آذربایجان چیست؟
کریدور زنگزور بحث آذربایجان نیست کریدور زنگزور اگر تاسیس بشود یعنی آن را همه می‌خواهند ؛ترکیه،غرب حتی روسیه ! چون ارزیابی من این است که اگر روسیه نخواهد واگر غرب،امریکاو… مایل نباشند به آن صورت نهایی، کریدور شکل نمی‌گیرد! خب آذربایجان هم جزء کشورهای کوچک است یعنی اگر که کریدور زنگزور شکل بگیرد. همچنین روسیه که در حال حاضر، ضعیف شده است ممکن است اگر تحریم ها ادامه پیداکند،روسیه برای برون رفت از باتلاق، اوکراین به زنگزور، نیازمند شود. به عبارت دیگر اگر منافع کشورها، ایجاب کند، می شود تغییر سیاست بدهند.
آیا تغییر و تحولات در منطقه قفقاز با هدف قطع دسترسی ایران به اروپا، در دستور کار قرار گرفته است؟ حمایت از ارمنستان در شرایط فعلی، سیاست مطلوبی است؟
خیر ؛ من مخالف این هستم که کسی بگوید هدف این است که ایران دسترسی نداشته باشد .نوع سیاست خارجی ایران باعث میشود که به این نقطه برسد. من صمیمانه، قاطعانه وآگاهانه عرض میکنم که در این وضعیت جهان باید جمهوری اسلامی،سیاست خارجی اش را واقع بینانه پیش ببرد. مؤلفه های قدرت چیست؟ روابط بین‌الملل واقعیتش چیست؟ماهیتش چیست؟بازیگران اصلی کدامند؟ اینکه شما بیایید به عنوان ایران یک جای مشخصی در هرم بین‌الملل قرار بگیرد وچگونه بازی کنید نیاز به بازبینی رویکردها دارد. هر کشوری با توجه به منافع خود، برنامه ریزی می کند و دوستی و رفاقت در دنیا، هیچ معنایی ندارد. مگر اروپا و امریکا اختلاف ندارند؟ خود اروپایی ها باهم اختلاف دارند، چین که رودرروی امریکاست ولی باهم دیگر کار می‌کنند بیشترین صادرات چین به امریکاست . روسیه همین الان در شرایط جنگ و ناتو ، در حال تجارت با اروپایی هاست. حتی سفراتخانه ها در مسکو و کیف، تعطیل نشده ودیالوگشان را هم دارند. اینکه همه چیز را سیاه و سفید ببینیم فقط منجر به اتلاف منافع مان می شود.
