تجارت جهانی: داستان مناطق آزاد در اروپا، داستانی متفاوت و منحصر به فرد است. اینکه چگونه بنادر آزاد در اروپای اولیه مدرن به وجود آمدند، هنوز موضوع بحث است. لیورنو، جنوا و دیگر شهرهای ایتالیا به عنوان نمونه‌های اصلی روشی خاص برای جذب تجارت مشهور شدند. بین اواخر قرن هجدهم و قرن نوزدهم وجود بنادر آزاد – به عنوان نهادهای مالی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی خاص با کارکردها و ویژگی های محلی متفاوت – از یک مورد ایتالیایی و اروپایی به یک پدیده جهانی تبدیل شد. در حالی که تاریخ کلی بنادر آزاد – از اولین ظهور آنها تا مناطق ویژه اقتصادی امروزی – هرگز نوشته نشده است،اما به هر حال برخی اسناد تاریخی، حاکی از آن است که ساکنان قاره سبز، پیشگام ایجاد این مناطق بوده اند.
همان طور که می دانیم، در برهه ای از تاریخ که دو تمدن بزرگ پارس و روم، حرف اول داد و ستد در دنیا را می زدند، ایرانیان و ایتالیایی های امروزی، تجارت مستقیم با یکدیگر را در دستور کار داشتند. پس از قرن ها، اینک باز هم شرایطی فراهم است تا همکاری های تجاری-بندری ایران و ایتالیا، برقرار شود. چندی پیش بود که خبر توافق منطقه آزاد ونیز ایتالیا و منطقه آزاد چابهار ایران، رسانه ای شد و ظرفیت ها و پتانسیل های دو طرف برای آغاز همکاری ها، مورد بررسی قرار گرفت.
تجارت جهانی برای کنکاش و آنالیز زمینه های هم افزایی مناطق آزاد ایران و ایتالیا، گفتگویی با پائولو مالاگوتی(Paolo Malaguti) ، دبیرکل گروه حمل و نقل دریایی ونیز، وکیل حوزه حمل و نقل دریایی بین المللی و لابیست پارلمان اروپا گفتگویی انجام داده که در ادامه از نظر می گذرد:
[highlight color=”orange”]نظر شما در مورد همکاری مناطق آزاد ایران و ایتالیا چیست؟[/highlight]
تصور می‌کنم راه درست‌تر این است که به ابزار همکاری بین مناطق آزاد فکر کنیم اما بهتر از راه درست، ترسیم یک مسیر همکاری دریایی بین ایران و ایتالیا است. در حال حاضر یک مسیر پیوسته بین ایران و بندر جنوا به وسیله خطوط کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران ترسیم شده که اگر یک مسیر جدید بین چابهار و ونیز هم افتتاح شود، قطعا بهتر خواهد بود. من از بندر چابهار بازدید کردم که به لحاظ ساختاری، بندری مطلوب است و به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاری‌های مهمی در بندری که استانداردهای بالایی برای حمل و نقل کالای خشک و غیره دارد، انجام شده است. این را هم به یاد دارم که چابهار تنها بندری است که از تحریم‌های آمریکا معاف است بنابراین بندری مناسب است تا با هدف توسعه و همکاری در غیاب تحریم در آن فعالیت کنیم.
[highlight color=”orange”]اخیرا هفته نامه تجارت جهانی پیشنهاد همکاری بین منطقه آزاد چابهار و منطقه آزاد ونیز را داده است.به نظر شما موضوعات مورد علاقه طرفین در این هم افزایی چه مورادی است؟[/highlight]
از یک طرف، می‌توان صادرات محصولات نیمه تمام را با در نظر گرفتن اینکه ونتو منطقه‌ای با تولید ناخالص داخلی بالا در ایتالیا (7%+) و ونیز هم دروازه‌ای رو به شرق است، مدنظر قرار داد. علاوه بر این از طریق بندر چابهار می‌توان برخی مواد خام از جمله محصولات با ارزش بالا مثل زعفران و محصولات مرتبط با صنایع غذایی و همچنین پتروشیمی را پس از تکمیل مراحل تولید، صادر کرد.در واقع ونیز و چابهار، می توانند مکمل هم باشند. ما در حال حاضر در تلاش هستیم تا آرام آرام به روزهای قبل از همه گیری (کرونا) برگردیم چرا که چالش ترافیک دریایی در بندر ونیز این است که بعد تجارت دریایی در سال 2019 به دلیل همه‌گیری جهانی کووید19به کلی متوقف شد.
[highlight color=”orange”]چگونه منطقه آزاد ونیز به یک منطقه استراتژیک و راهبردی در ایتالیا و اتحادیه اروپا تبدیل شد؟[/highlight]
منطقه آزاد ونیز فقط یک چرخ دنده است اما در مجموع یک مقوله پیچیده‌تر و مفصل‌تری است که قطعاً وجودش لازم است اما به خودی خود، فعالیت خاصی نمی‌تواند داشته باشد چرا که منطقه آزاد ونیز یک کاتالیزور برای ترافیک دریایی و تجاری است، به همین دلیل معتقدم راه اندازی مسیر دریایی مستقیم چابهار- ونیز از اولویت بالایی برخوردار است.
علاوه بر این اتحادیه اروپا باید به ضرورت بهبود روابط بین کشورهای اروپایی و ایران توجه ویژه‌ای داشته باشد، چرا که تنها از طریق روابط دیپلماتیک مشخص می‌شود که آیا می‌توان با یک چشم‌انداز همکاری بر تحریم‌های آمریکا غلبه کرد یا نه.
دیدارهای نمایندگان دولت ایران با اعضای کمیسیون اروپا و پارلمان اروپا باید جدی گرفته شود. در حال حاضر فرصت مناسبی فرا رسیده تا آگاهی کمیسیون اروپا در مورد نیاز به مذاکرات دائمی با ایران را بالا ببریم. همچنین حفاظت از استقلال فعالان اقتصادی در پیگیری فعالیت‌های قانونی با ایران، با غلبه بر سیستم پرداخت سوئیفت از طریق استفاده از اینستکس، ضروری است.
[highlight color=”orange”]تحلیل شما از اقتصاد جهانی پساکرونا چیست؟[/highlight]
تصور من این است که هر بحثی درباره اقتصاد پساکرونا هنوز زود است. ما آرام آرام در حال راه اندازی مجدد بخش کشتیرانی ونیز هستیم که سال گذشته به طور کامل تعطیل شد و تاثیر چشمگیری بر اشتغال مردم گذاشت. احتمالا در سال 2023-2022 امکان بازگشت به ترافیک دریایی سال 2019 برای همه بخش ها وجود خواهد داشت.
[highlight color=”orange”]نظر شما در مورد آینده مناطق آزاد در جهان چیست؟[/highlight]
همانطور که پیش‌تر هم گفتم، مناطق آزاد از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند، چرا که این مناطق کاتالیزورهایی برای ترافیک دریایی و تجاری هستند، اما نکته مهم این است که وجودشان به تنهایی کافی نیست. کل سیستم نیاز به توسعه ترافیک دریایی و بندری دارد. مناطق آزاد هم در این بین تکه‌هایی از یک پازل بزرگ‌تر هستند.
